Küresel borsalar uzun vadeli yükseliş eğiliminde son bir tur daha yaptı ve dörtte bir oranında yükselerek rekor seviyelere çıktı.
26-27 Ekim 2023’te dipten başlayan dünya borsalarının yükselişi mart sonunda yüzde 24.2’e vardı. Teknoloji borsası Nasdaq yüzde 31.8, S&P-500 yüzde 28.2 yükseldi.
➔ ABD’de enflasyon düşüşünün ivme kazanması ile başlayan borsa çıkışı daha sonra Fed’in öncülüğünde faiz indirim beklentileri ile sürdü. Bu beklenti de boşa çıktıktan sonra bir yapay zeka modası yaşandı. Nvidia öncülüğünde yapay zeka şirketlerine tutunan borsalar yükselişte son turu da tamamladı.
➔ Çünkü yapay zeka heyecanı da azaldı, Fed’in bu yıl faiz indirimi de suya düştü ve nisan ayı ile birlikte jeopolitik risk yükselişi devreye girdi.
➔ İsrail 1 Nisan’da İran’ın büyükelçiliğini vurarak 13 kişinin ölümüne yol açtı. İran karşılık vereceğini duyurdu, sonra verdi de. Karşılığa karşılık da geçen haftanın son günü yapıldı.
GÜVENLİ LİMAN ALTIN
➔ Jeopolitik riskin baskın olduğu dönemler risk iştahının düştüğü ve savunmacı pozisyonların alındığı, paranın sığınacak güvenli liman aradığı zamanlardır.
➔ İşte o liman da yine altın olarak bulundu. Altın fiyatları bu nedenle tarihi rekor düzeyinde.
➔ Altın dışındaki tüm finansal araçlar hemen hemen değer kaybediyor. Başta kripto varlıklar ve borsalar olmak üzere.
➔ ABD devlet tahvilleri de güvenli liman. Ancak bu kez faizlerin daha uzun süre yüksek kalacağı beklentisi ile Hazine faizleri bir düzeltme eğiliminde. Bu nedenle tahvillere gelen alımlara rağmen faizler yükseliyor.
➔ Enflasyonun ABD’de yeniden yükselişe geçmiş olması faiz indirimlerini rafa kaldırırken aynı zamanda ekonominin durgunluğa girme riskini de artırmış durumda.
➔ Bütün bunlara bir de Ortadoğu’da savaş riski eklenince özellikle teknoloji hisselerinin hakim olduğu Nasdaq Endeksi bir kez daha ağır kayıplar yaşadı.
➔ En büyük teknoloji şirketlerinin oluşturduğu Muhteşem 7’lideki yaprak dökümü başta Nasdaq, sonra diğer borsaları da aynı akibete sürüklüyor.
➔ Zirve düzeylerine göre değer kaybı Nasdaq Bileşik Endekste yüzde 7.5’e, S&P 500’de yüzde 5.7’ye, tüm dünya borsalarında MSCI Endeksiyle yüzde 5.1’e vardı. Zirve seviyeler ise genelde mart sonunda, Nasdaq’ta bir hafta daha önce görüldü.
HIZLI RALLİ ARDINDAN ROTA DEĞİŞİKLİĞİ
➔ İşlemci sektöründeki hisseler son dönemde özellikle ağır darbe aldı.
➔ Cuma günü, AMD, Micron ve Nvidia gibi sektör devlerinin hisseleri yüzde 4.6-10 oranında düştü.
➔ Bu, çip devi Nvidia'nın bir anda piyasa değerinde 200 milyar dolardan fazla kayıp yaşadığı anlamına geliyor.
➔ Benzer kayıplar S&P 500 Endeksi’nde de yaşandı.
➔ ABD'nin önde gelen üç gösterge endeksinin bir aylık performanslarına bakıldığında ise borsalarda rüzgarın keskin bir şekilde yön değiştirdiğini görmek mümkün.
➔ Borsalar bir yandan havası kaçan yapay zeka sektörünün şokuyla uğraşırken diğer yandan savaş tamtamlarının sesine ayak uydurmaya çalışıyor. Piyasaların tutunacak yeni bir dalı yok.
➔ Uzmanlar Ekimin son haftasından Mart sonuna kadar yaşanan hızlı rallinin ardından keskin bir rota değişikliğine işaret ediyor.
➔ Tüm dünya olduğu gibi yatırım dünyası da İran ve İsrail arasındaki gerginliğe odaklanmış durumda.
➔ Her iki tarafında birbirine yaptıkları saldırılar yakından takip ediliyor ve saldırıların sertliği konusunda yorumlar yapılıyor.
➔ Bu yorumlar sonucunda, saldırıların çok sert mi yoksa çok yumuşak mı olduğu ise piyasalardaki yukarı veya aşağı yönlü hareketi belirleyen unsur oluyor.
➔ Ölçü bu olunca ve konulara yönelik çok farklı haber akışı da işin içine girince endekslerdeki oynaklıklar alıp başını gidiyor.
İRAN VE İSRAİL’İN KIRMIZI ÇİZGİ ÇIKMAZI
➔ Ancak tarafların durup birbirlerine saldırmamaları da çok kolay görünmüyor.
➔ Zira saldırı sonrası tarafların durup karşılık vermemesi “kırmızı çizginin” aşıldığını kabul etmemek anlamına gelecek.
➔ İsrail hükümetinin bakış açısına göre bu aşıma göz yummak, İsrail'in diğer düşmanlarını da benzer bir şey yapmaya davet etmek anlamına geliyor.
➔ İran için de durum çok farklı değil. Orada da iç siyaset gereği daha sert karşılık talep ediliyor.
➔ Dolayısıyla soru hep olası misillemenin ne kadar güçlü olacağında gelip düğümleniyor.
➔ Bu bekleme ise piyasalar açısından belirsizlik yaratıyor. Belirsizlik de piyasaların en sevmediği konu.
➔ Tarafların bir masa etrafında toplanıp konuyu siyasi veya diplomatik olarak çözme ihtimalleri çok düşük olduğu için, belirsizlik ortamının uzun bir süre devam etmesi beklenebilir.
➔ Bu da piyasalar açısından hiç hayırlı bir haber değil.
FAİZ VE YAPAY ZEKA VURGUNU
➔ Tabi bu arada Fed’i de unutmamak gerek. Başkanı Powell geçen hafta yaptığı açıklamada öngörülebilir gelecekte faiz oranlarını düşürme fikrini açıkça reddetti.
➔ Böylece bizzat kendisinin başlattığı ve uzun bir süreden beri gündemde bulunan “bu yıl faiz indirimi başlayacak” söylemini de yine bizzat kendisi sonlandırdı.
➔ Piyasalar açısından bir diğer kötü haber de işlemci sektöründen geldi.
➔ Açıklanan son rakamlara göre çip makinelerine olan talep keskin bir şekilde düşmeye başladı.
➔ Bu başta yapay zeka coşkusu olmak üzere teknolojik alanda büyük bir ivme kaybına neden olabilir.
➔ Zira işlemci satışı teknoloji dünyasının barometresi gibi. Pek çok konuya işaret etme özelliği var.
ABD’NİN DERDİ DÜNYAYI GERDİ
➔ Geçmişte ABD’li yetkililer şöyle derdi: “Dolar bizim para birimimiz ama sizin sorununuz”. Bu söz günümüzde “Bu faiz oranları bizim ama sizin sorununuz” olarak güncellendi.
➔ Zira Fed’in faiz oranlarını düşürmemesi, düşürememesi dünyanın geri kalanı için önemli sorunlara neden oluyor.
➔ Faiz oranı farkı diğer para birimlerini dolar karşısında zayıflatıp, dolarla ticareti yapılan petrol ve hammadde gibi ithalatı daha pahalı hale getiriyor.
➔ Böylece diğer merkez bankalarının faiz indirimlerini daha zor hale getiriyor.
➔ Gelişmekte olan piyasaların merkez bankaları para birimlerinin düşmesini engellemek için faiz oranlarını yükseltmek zorunda kalıyor.
➔ Japonya Merkez Bankası gibi diğerlerin yakında para birimlerini desteklemek için müdahale etmek zorunda kalabileceği belirtiliyor.
RÜYA BİTTİ Mİ?
➔ Faiz indirimi fantezilerinin gerçekçi olmadığı artık çok açık. Fed yetkilileri bile açık açık bu yıl faiz indirimi olmayacağını dile getiriyor.
➔ Çünkü ABD enflasyonu beklendiği gibi hızla düşmüyor ve yakın gelecekte hızla düşecekmiş gibi görünmüyor. Ancak faiz oranlarının düşeceği piyasalar tarafından bir süre önce tamamen veya kısmen fiyatlanmıştı. Bu durumda şimdi ne olacak?
➔ Hisse senedi piyasaları için daha tehlikeli olan ise son aylardaki yükselişin temel itici gücü görünümündeki yapay zeka hikayesinin artık sonuna gelinmesi.
➔ Bunlar sindirilmesi kolay olmayan lokmalar.
➔ Hisse senedi piyasalarında daha önce aşırı derecede coşkulu olan hava şimdilerde yerini iyice karamsar bir ruh haline bıraktı.
Son 4-5 aya yön veren ralliler teker teker satılıyor.
➔ Tüm bunlar yetmiyormuş gibi bir de Ortadoğu tehdidi çıktı ortaya. Küresel kamuoyu bölgedeki nabzı düşürmek için çaba harcıyor.
➔ Ancak Gazze Şeridi'nin kısa vadede İsrail'in Refah'a yönelik kara harekatıyla yeniden gündeme gelmesi ve gerginliğin daha da artması muhtemel.
➔ Ortadoğu'da yangın çabuk çıkar ama sönmesi kolay olmaz. Uzun zaman alır.
➔ Piyasalar açısından bakıldığında keskin bir şekilde yükselen her şeyin eninde sonunda keskin bir şekilde düşebileceği gerçeğiyle karşılaşabiliriz.
